ΚΑΥΣΩΝΑΣ-ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ

Καύσωνας – Θερμική εξάντληση και Θερμοπληξία

Σε φυσιολογικές συνθήκες το σώμα ελέγχει τη θερμοκρασία του με την αποβολή της επιπλέον θερμότητας μέσω του δέρματος, κυρίως με τον ιδρώτα . Εντούτοις οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο περιβάλλον, άνω των 40οC, μπορεί να προκαλέσουν βλάβη του θερμορρυθμιστικού κέντρου (εσωτερικό θερμόμετρο) του σώματος με αποτέλεσμα η περίσσεια θερμότητα να μην αποβάλλεται επαρκώς και το σώμα να μη μπορεί να δροσιστεί όπως συνήθως. Αποτέλεσμα είναι η θερμική εξάντληση.

Συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης είναι τα ακόλουθα:

πονοκέφαλοι,	κόπωση,
ζάλη,	απώλεια της όρεξης,
ναυτία και έμετοι,	δέρμα ωχρότερο από το κανονικό,
μυϊκή αδυναμία ή κράμπες,	αδύνατος σφυγμός,
στομαχικοί πόνοι,	υψηλή θερμοκρασία

Εάν κάποιος νιώσει αυτά τα συμπτώματα μετά από έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, εγκαύματα, έντονη άσκηση ή μεγάλη κούραση θα πρέπει να μετακινηθεί σε δροσερό μέρος, να πιεί άφθονα υγρά, να αφαιρέσει τα περιττά ρούχα και να δροσίσει το σώμα του κάνοντας ντους ή σφουγγίζοντας με νερό το δέρμα του. Διαφορετικά μπορεί να πάθει θερμοπληξία.

Η θερμοπληξία είναι μια σοβαρή και επείγουσα κατάσταση που προκύπτει όταν το σώμα δεν μπορεί να ελέγξει τη θερμοκρασία του λόγω της υπερβολικής ζέστης.

Πιθανά συμπτώματα της θερμοπληξίας είναι τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης που αναφέρθηκαν παραπάνω και επιπλέον :

σύγχυση και αποπροσανατολισμός,	ταχυσφυγμία (γρήγορος σφυγμός),
οπτικές παραισθήσεις,	θερμό και ξηρό δέρμα και
σπασμοί,	απότομη άνοδος της θερμοκρασίας.
λιποθυμία,

Αιτίες

Η θερμοπληξία εμφανίζεται όταν αυξάνεται υπερβολικά η θερμοκρασία του σώματος. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω των υπερβολικά υψηλών εξωτερικών θερμοκρασιών, της φυσικής άσκησης, των εκτενών εγκαυμάτων (ακόμα και του σοβαρού ηλιακού εγκαύματος), αδιάγνωστων ή αρρύθμιστων παθολογικών καταστάσεων όπως ο υπερθυρεοειδισμός κ.α.

Η ζέστη μπορεί να επηρεάσει τους πάντες, αλλά κάποια άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Αυτά είναι:

ηλικιωμένοι,
μωρά και μικρά παιδιά,
άτομα με σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας, ιδιαίτερα νευρολογικές, ψυχιατρικές, αναπνευστικές ή καρδιακές παθήσεις,
άτομα με προβλήματα κινητικότητας,
εργαζόμενοι σε χειρωνακτικές εργασίες και
όσοι αθλούνται.

Ορισμένα φάρμακα μπορούν επίσης να καταστήσουν κάποιους πιο ευάλωτους στη θερμική εξάντληση. Τέτοια είναι:

τα διουρητικά,	κάποια αντιεπιληπτικά φάρμακα,
το λίθιο,	οι β-αναστολείς κ.α

Δεν συνιστάται όμως σε καμία περίπτωση διακοπή αυτών των φαρμάκων σε περίπτωση καύσωνα αλλά μόνο επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό.

Διάγνωση

Η θερμοκρασία σώματος του επιπέδου των 39,5ο C σε συνδυασμό με το ιστορικό και τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν ανωτέρω οδηγεί στην διάγνωση πιθανής θερμοπληξίας. Εάν η θερμοκρασία αυξηθεί στους 41οC, η κατάσταση κρίνεται επείγουσα για άμεση ιατρική βοήθεια..

Αντιμετώπιση

Σε περίπτωση θερμοπληξίας ή ακόμα και πιθανής θερμοπληξίας:

Αναζητήστε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Ελέγχετε συνεχώς τη θερμοκρασία του σώματος του θερμοπλήκτου και συνεχίστε τις προσπάθειες ψύξης μέχρι η θερμοκρασία του σώματός του να πέσει στους 38oC.
Συνιστώνται τα κάτωθι:
- - Μετακίνηση σε δροσερό μέρος (κλιματιζόμενο περιβάλλον κατά προτίμηση). Ελαφρύς ρουχισμός
  - Αύξηση του εξαερισμού ανοίγοντας παράθυρα, χρησιμοποιώντας ανεμιστήρες ή ακόμα και βεντάλιες,
  - Δροσερό (όχι κρύο) ντους ή μπάνιο,
  - Εναλλακτικά, κάλυψη του σώματος με δροσερές-υγρές πετσέτες ή σεντόνι και στη συνέχεια χρήση ενός ανεμιστήρα,
  - Λήψη δροσερών μη αλκοολούχων ροφημάτων,
  - Ήπια εντριβή του δέρματος για να βελτιωθεί η κυκλοφορία,
  - Ξεκούραση και ελαφρά ανύψωση των ποδιών
  - Μερικές φορές οι μύες του πάσχοντα μπορεί να συσπώνται ανεξέλεγκτα ως αποτέλεσμα της θερμοπληξίας. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, προστατέψτε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό και μην του δώσετε τροφή ή υγρά (κίνδυνος πνιγμού)
  - Σε περίπτωση εμετού σιγουρευτείτε ότι η αεροφόρος οδός παραμένει ανοιχτή γυρίζοντας το θερμόπληκτο στο πλάι.

Επιπλοκές

Πιθανές επιπλοκές της θερμοπληξίας είναι:

υπογλυκαιμία,
αφυδάτωση,
νεφρική, ηπατική ή καρδιακή ανεπάρκεια,
εγκεφαλική βλάβη.

Η θερμοπληξία μπορεί να αποβεί θανάσιμη αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Είναι συνεπώς σημαντικό να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό.

Πρόληψη

Κατά τη διάρκεια καύσωνα, αποφύγετε τις έντονες δραστηριότητες, όπως ο αθλητισμός και οι γεωργικές ή κηπευτικές εργασίες. Σε περίπτωση απόλυτης ανάγκης ωστόσο, επιλέξτε να τις κάνετε κατά τη διάρκεια των πιο δροσερών ωρών της ημέρας όπως το ξημέρωμα και το σούρουπο.
Παραμείνετε ει δυνατόν σε κλιματιζόμενους χώρους. Εναλλακτικά, χρησιμοποιείτε ανεμιστήρες και αερίζετε τα δωμάτια τις δροσερότερες ώρες της ημέρας.
Αποφύγετε να βγείτε έξω. Εάν ωστόσο είναι ανάγκη, μείνετε στη σκιά, φορέστε καπέλο και ελαφρά-ανοιχτόχρωμα ενδύματα, κατά προτίμηση βαμβακερά. Εάν πρόκειται να είστε έξω για αρκετή ώρα, πάρτε μαζί σας μπουκάλι ή θερμός με δροσερό νερό και πίνετε τακτικά.
Καταναλώνετε άφθονα υγρά αποφεύγοντας τα οινοπνευματώδη και τα ροφήματα που περιέχουν καφεϊνη όπως το τσάι, ο καφές και η κόλα. Προτιμήστε τα ελαφριά φαγητά και τις σαλάτες.
Κάνετε συχνά ντους ή μπάνια στη θάλασσα ή την πισίνα κατά τις κατάλληλες ώρες (χαμηλότερη ηλιοφάνεια). Χρησιμοποιείτε αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (τουλάχιστον 20 ή μεγαλύτερο).